“Metamorfose” betekent “gedaanteverandering” en is het thema van de Poëzieweek 2026. Kunsthistorica Doris Schillings vertelt op prikkelende wijze over dit thema in relatie tot beeldende kunst.

Metamorfose kent vele gezichten
Van “Metamorfose” spreekt men bijvoorbeeld bij gedaanteverandering van de vlinder’; of van het proces van eicel tot baby.
“Metamorfose” is een boek van de Romeinse schrijver Ovidius uit 8 jaar na Christus. Hierin schrijft hij o.a. over goden, helden, stervelingen en mythische figuren, die een dramatische gedaanteverandering ondergaan; gedwongen of vrijwillig. Denk aan de gedaanten die Zeus aanneemt om een Aardse vrouw te veroveren (stier, zwaan enz.). Ook zijn er vrouwen in nood, die door een godheid in riet (Syrinx), een laurier (Daphne) of een bron (Arethusa) worden veranderd. Of er is juist een jaloerse godheid: Artemis verandert Actaeon in een hert; Athene de weefster Arachne in een spin en de schone Medusa in een monster.
Uit meer noordelijke mythologie kent men de weerwolf en de vampier. Uit de literatuur van Tolkien de “huidverwisselaar” en uit Harry Potter de “faunaten”, die naar wens een dierlijke vorm kunnen aannemen.
In de beeldende kunst zijn de spectaculaire metamorfoses sinds de Oudheid een geliefd en veel voorkomend thema. Een bijzondere plaats neemt Escher in, die grafisch vissen in vogels, engelen in duivels en schaakstukken in huizen kan veranderen.   

Na deze lezing zal jouw blik op beeldende kunst niet meer hetzelfde zijn.